Francisco Dagohoy: Pinakamahabang Himagsikan Sa Kasaysayan Ng Pilipinas

  

 Isinilang si Francisco Sendrijas o mas kilala sa pangalang Francisco Dagohoy taong 1724 sa Inabanga, Bohol. Ang paghihimagsik ng mga taga Bohol laban sa mga makapangyarihang kastila ay isang makulay na yugto sa ating kasaysayan. Nagsimula ito taong 1744 at natapos noong 1829. 

  Ang sanhi ng paghihimagsik ni Dagohoy ay ang di-makataong pamamalakad ng mga kastila sa kanilang pook. Tulad ng mga sumusunod na pangyayari, ang kapatid ni Dagohoy na isang konstable sa pamahalaan ng kastila ay napatay nang makipaghamok sa isang lalaki. Nang ipabasbas ang bangkay sa simbahan, tumutol ang prayle sa dahilang napatay daw ito sa isang duwelo.

  Magmula noon, namundok si Dagohoy na kasama ng mga kababayang di na rin nakatiis sa pang-aabuso ng mga walang pusong prayle. Nangalap sila ng mga kasapi sa mga taga-Bohol.

  Daan-daang mamamayan ang dumagsa sa kanilang kuta upang sumanib sa kilusan. Nagtulung-tulong sila na magtayo ng matitibay na kuta sa kabundukan. Gumawa sila ng mga sibat at mga sandatang pandigmaan. Nagsanay sa pagsalakay at pagtatanggol.

  Di naglaon, natamo nga nila ang kalayaan ng Bohol. Hindi sila nagbayad ng buwis sa mga kastila ng walong pu’t limang taon. Kahit nagpumilit ang mga kastila na makuhang muli ang lalawigan, matatag at matigas ang mga Boholano sa pagtatanggol sa kanilang kalayaan.

  Gumawa ng iba’t ibang paraan ang mga kastila upang mabawi nila ang pulo. Mula sa Cebu, ilang ulit na nagpadala ng mga kawal at armas ang hukbong kastila. May mga pagkakataon din na ang mga misyoneryong kastila at pari ang dumarating upang hikayatin si Dagohoy na sumuko. Nangako sila na ang mga paring Pilipino ang mangangasiwa sa mga simbahan sa Bohol.

  Nagpasugo pa ang mismong Gobernador-Heneral kay Dagohoy para sumuko ito. Ipinangakong patatawaring lahat ang mga rebolusyonaryo, ngunit lahat ng ito ay nabigo sa pagpapasuko ng bayani.

  Maraming manghihimagsik ang namatay sa paglaban sa mga kastila. Alam nilang maaari silang magapi ngunit ibinigay nila ang buong lakas at buhay sa pagtatanggol sa kalayaan at sa pagmamalabis ng mga kastila. Sinasabing humina ang pamahalaan ni Dagohoy noong 1827 nang atakihin sila ng mga sundalo ng Espanya. Napatay si Dagohoy noong 1829 sa isang labanan sa Bohol.

  Simula nang mamatay si Dagohoy, bumagsak ang isang pamahalaang Rebolusyonaro na tumagal ng 85 na taon. Gayunman, kahit siya’y wala na, hindi siya kailan mang nawala sa puso ng mga taong nakasama niya.