Buod Ng Biag Ni Lam-ang ( Epikong Ilokano )

 Sa lambak ng Nalbuan sa baybayin ng Ilog Naguilian sa La Union ay may nakatirang mag-asawa na kilala sa pangalang Don Juan at Namongan.

  Nang malapit nang magsilang ng sanggol si Namongan, nilusob ng tribo ng mga Igorot ang nayon at pinatay ang maraming tauhan ni Don Juan. Sa sobrang galit ni Don Juan, nilusob niya ang mga Igorot upang ipaghiganti ang kanyang mga tauhan. Ngunit, hindi na nakabalik pa si Don Juan sa kanyang nayon. Ang naging balita, siya ay pinugutan ng ulo ng mga Igorot.

  Samantala, isinilang ni Namongan ang kanyang anak. Ang sanggol ay nagsalita agad at siya na ang pumili ng kanyang pangalan at ito nga ay Lam-ang. Siya na rin ang pumili ng kanyang magiging mga ninong.

  Nang malaman ni Lam-ang ang masakit na nangyari sa kanyang ama, sumumpa siyang ipaghihiganti niya ito. Sa gulang na siyam na buwan pa lamang, ay malakas, matipuno at malaking lalaki na siya. Ayaw mang payagan ng kanyang inang hanapin ang bangkay ng kanyang ama, ay nagpumilit din si Lam-ang na makaalis.

  Kasama niya sa pagtungo sa lupain ng mga Igorot ang isang Mahiwagang Tandang, ang Tangabaran, at ang Mahiwagang Aso. Baon rin niya ang kanyang Talisman mula sa puno ng saging. Sa tulong ng kanyang Talisman ay madali niyang nalakbay ang mga kabundukan at kaparangan. Sa sobrang pagod ni Lam-ang, siya ay nakatulog. Napanaginipan niya na ang mga Igorot na pumatay sa kanyang ama ay nagsisipagsayaw habang inikot-ikutan ang pugot na ulo ng kanyang ama. Nagpatuloy si Lam-ang sa paglalakbay at narating ang pook ng mga Igorot. Nakita niya ang ulo ni Don Juan na nasa Sarukang, isang haliging kawayan.

  Hinamon ni Lam-ang ang mga Igorot. Pinauwi ng mga Igorot si Lam-ang upang huwag siyang matulad sa ginawa nila kay Don Juan. Sumigaw ng ubos-lakas si Lam-ang at nayanig ang mga kabundukan. Ang tinig niyang naghahamon ay narinig ng marami kaya’t dumating ang maraming Igorot at pinaulanan si Lam-ang ng kanilang mga sibat. Hindi man lamang nasugatan si Lam-ang. Nang maubusan ng sibat ang mga Igorot ay si Lam-ang naman ang kumilos. Hinugot niya ang mahaba niyang itak at para lamang siyang tumatabas ng puno ng saging na pinagpapatay ang mga nakalaban.

  Umuwi si Lam-ang sa Nalbuan. Naligo siya sa Ilog Amburayan sa tulong ng mga dalaga ng tribu. Sa sobrang dungis na nanggaling kay Lam-ang, namatay ang mga isda sa Ilog Amburayan at nagsiahon ang mga igat at alimasag sa pampang.

  Matapos mamahinga ay gumayak na si Lam-ang patungo sa Kalanutian upang manligaw sa isang dilag na nagngangalang Ines Kannoyan. Kasama ni Lam-ang ang kanyang Mahiwagang Tandang at Mahiwagang Aso.

  Sa daan patungo sa Kalanutian ay nakalaban niya ang higanteng si Sumarang. Pinahipan ni Lam-ang sa hangin si Sumarang at ito ay sinalipadpad sa ikapitong bundok.

  Sa tahanan nina Ines ay maraming tao. Hindi nila napansin si Lam-ang. Tumahol ang Mahiwagang Aso ni Lam-ang. Nabuwal ang bahay. Tumilaok ang Mahiwagang Tandang. Muling tumayo ang bahay. At napansin na si Lam-ang.

  Ipinagtapat ng Tandang at Aso ang kanilang layunin. Nais pakasalan ni Lam-ang si Ines. Hindi naman tumutol ang mga magulang ni Ines kung magbibigay si Lam-ang ng panhik o bigay-kaya na kapantay ng kayamanan nina Ines.

  Nagpadala si Lam-ang ng dalawang barkong puno ng ginto at nasiyahan ang mga magulang ni Ines.

  Si Ines at si Lam-ang ay ikinasal nang marangya at maringal sa simbahan. Pagkatapos ng kasalan, bilang pagtupad sa kaugalian ng mga tao sa Kalanutian, kailangang manghuli si Lam-ang ng mga isdang Rarang. Nakikini-kinita ni Lam-ang na may mangyayaring masama sa kanya, na siya ay makakain ng pating na Berkahan. Ipinagbilin ni Lam-ang ang dapat gawin sakaling mangyayari ito.

  Si Lam-ang ay sumisid na sa dagat. Nakain siya ng Berkahan. Sinunod ni Ines ang bilin ni Lam-ang. Ipinasisid niya ang mga buto ni Lam-ang. Tinipon ito at tinakpan ng saya ni Ines. Inikut-ikutan ng Mahiwagang Tandang at Mahiwagang Aso. Tumilaok ang Tandang at tumahol ang Aso.

  Walang anu-ano’y kumilos ang mga butong may takip na saya. Bumangon si Lam-ang na parang bagong gising lamang mula sa mahimbing na pagkakatulog.

  Nagyakap si Lam-ang at si Ines. Kanilang niyakap din ang Aso at Tandang. At namuhay silang maligaya sa mahabang panahon.

Huling Liham Ni Maria Clara Kay Crisostomo Ibarra with Audio

 

Retiring in the Philippines VS Retiring and Living in Thailand ( Pros and Cons )

 I found this helpful video about the Pros and Cons of Retiring and Living in the Philippines Vs Thailand. Taken from a British couple who had lived in Thailand for about 4 years and is now currently living in the Philippines for a year.  Let's check out the video of Sacha and Jmayel El-Haj of Eight Miles from Home - YouTube!

Epekto ng Sistema ng Edukasyong Ipinatutupad Ng Mga Amerikano

 

  Ang sistema ng edukasyon at mga paaralan ay ang pinakamahalagang nagawa ng mga Amerikano sa Pilipinas. Nakapagtaguyod sila ng sistema ng pampublikong edukasyong iba sa mga Espanyol. Hindi sila nakatuon sa buhay ng walang hanggang pagkamatay ng tao kundi sa mga buhay ng mga tao. 

MGA EPEKTO NG PROGRAMANG EDUKASYONG PAMPUBLIKO

 NG MGA AMERIKANO

1. Lumaki ang bahagdan ng mga mamamayan na natutong bumasa at sumulat. Bawat bata mula sa edad na 7 ay kinailangang mairehistro sa mga paaralan na matatagpuan sa sarili nilang bayan o lalawigan. Ang mga mag-aaral ay binigyan ng libreng mga gamit sa paaralan. May tatlong antas ng edukasyon noong panahon ng Amerika. Ang antas ng elementarya ay binubuo ng apat na pangunahing taon at 3 intermediate taon. Ang pangalawa o mataas na antas ng paaralan ay binubuo ng apat na taon; at ang pangatlo ang kolehiyo o tertiary. Ang relihiyon ay hindi bahagi ng kurikulum ng mga paaralan gaya ng dati sa panahon ng Espanyol.
2. Naging pangunahing wika ng edukasyon at pamamahayag ang wikang Ingles. Ang pagtuturo sa wikang Ingles, at kasaysayan ng Amerika, ay humahantong sa pagbubuo ng pambansang identidad at nasyonalismong Pilipino.
3. Paglaganap ng kaalaman sa  pag-aalaga ng kalusugan at pagpapanatili ng kalinisan upang makaiwas sa sakit. 
4. Pagkatatag ng Edukasyong Sekular, ang Unibersidad ng Pilipinas (1908).
5. Pagkatatag ng mga Institusyong Pang-akademya ng mga Sekta ng Relihiyon at Pribadong Mga Pamantasan.
•  Protestante- Silliman University sa Dumaguete sa isla ng Negros (1901) 
•  Far Eastern University at University of Manila.
•  Mga Unibersidad Para Sa mga Kababaihan kagaya ng Centro Escolar University at Philippine Women’s University.
6. Pag-usbong ng mga babaeng propesyonal sa larangan ng Medisina,      Abogasya  at Edukasyon.

Beachfront Property for Sale in Busuanga Palawan Philippines Last Frontier

 

Bugtong Bugtong Tagalog May Sagot Magbugtungan Na!

 

Eureka, Eureka

Long ago in the kingdom of Syracuse, there was a great struggle for power. King Heiro finally won the rights to the kingdom. He wanted to pay tribute to the gods and commissioned the forging of a great golden crown. The kind carefully weighed and gave a precious amount of gold to the goldsmith. 

The goldsmith designed a beautiful crown of golden leaves for the king. The king was very impressed. He marveled at the crown, he weight to make sure all of the gold was used. The weight was the same as the punt that had been given to the goldsmith.

Later the king began to suspect that the goldsmith had mixed the gold with silver and and had not used all the gold that was given to him. He believed this to be true but had no way to prove it. King Heiro called upon his friend Archimedes to help him solve his problem. Archimedes knew the answer lied in the density of the metals. Since density is a physical property each had it's own specific density. Although a lump of gold and silver can be thesame size a lump of gold is twice as heavy as thesame size lump.of silver. Silver is lighter that gold. 

He knew all these facts but he did not know how to find the density of the crown. While pondering on the matter, he decided to soak in the bathtub. He did his best thinking while soaking in the tub. He headed for the public bathto relax and think. While on the way he made a mental list of the facts. Mass can be determined easily simply place the crown on a scale. But it's volume, well that was a bit tougher. He arrived at the bath house just as a tub was filled to the brim. When he stepped into the tub some of the water spoiled out. The more he sank into the tub the more water spilled out. He realized that the amount that spilled ouist be exactly the same value as him. 

All of the sudden Archimedes had a right idea. As of a light bulb flashed on on his mind. He had the solution to the King's problem. He was so excited and happy. In those days to disappoint a king could mean a loss of one's head. He began running through the streets without his clothes shouting, " Eureka, Eureka! " ( Eureka is the Greek word for " I Found it" )

Archimedes made two masses. The same mass as the crown, one in gold and one in silver. He then filled two containers to the brim with water. The amount of water that spilled out of each container was equal to the volume of each of the lumps. This is called the displacement method of calculating volume.

The amount of water displaced by the gold was less than that displaced by the silver. He filled one more vessel and stopped in the crown. Archimedes found that more water was lost with the crown than with pure gold. He calculated the crown was not made of pure gold. The goldsmith was punished for cheating the king. 

Archimedes used the formula for density to solve the kings problem.

Density= Mass / Volume

Ang Sistema ng Edukasyong Ipinatutupad ng mga Amerikano

Sistema ng Edukasyong Pampubliko
( 1898-1946)

•  Nagsimula noong Mayo 1898.
•  Mga Naging Guro
• Sundalong Amerikano- Unang guro
• Thomasites- Pinakamalaking pangkat ng mga guro(1901) na dumating sa Pilipinas lulan ng barkong Thomasites.
• Sa ilalim ng Batas blg.74, naitatag ang Kagawaran ng Pampublikong Instruksiyon ( Dept. of Public Instruction).
• Nagtatag ng mga Normal School ( PNU ) noong 1901.
• Nagtatag rin ng Trade School na Philippine School of Arts and Trades na kilala ngayon bilang Technological University of the Philippines.
• Pensionado (1906 ) - Ito ang tawag sa mga Pilipinong Iskolar na ipinadala sa Amerika upang mag-aral ng Edukasyon, Abogasya, Medisina at Inhinyera. Sila ang mga naging guro at propesor o kaya ay tagapaglingkod sa iba't-ibang sangay ng pamahalaan pagbalik nila sa Pilipinas.
• Batas Gabaldon ( 1907 )- Ito ay sinulat ng mambabatas na si Isauro Gabaldon.                  
•  Pagtatayo ng dalawang pampublikong paaralan sa bawat lalawigan.
• Ingles ang gamit sa pagtuturo.
• Libre at sapilitang pag-aaral.     

MGA EPEKTO NG PROGRAMANG EDUKASYONG PAMPUBLIKO

 NG MGA AMERIKANO

1. Lumaki ang bahagdan ng mga mamamayan na natutong bumasa at sumulat.
2. Naging pangunahing wika ng edukasyon at pamamahayag ang wikang Ingles.
3. Paglaganap ng kaalaman sa  pag-aalaga ng kalusugan at pagpapanatili ng kalinisan upang makaiwas sa sakit.
4. Pagkatatag ng Edukasyong Sekular, ang Unibersidad ng Pilipinas (1908).
5. Pagkatatag ng mga Institusyong Pang-akademya ng mga Sekta ng Relihiyon at Pribadong Mga Pamantasan.
•  Protestante- Silliman University sa Dumaguete sa isla ng Negros (1901) 
•  Far Eastern University at University of Manila.
•  Mga Unibersidad Para Sa mga Kababaihan kagaya ng Centro Escolar University at Philippine Women’s University.
6. Pag-usbong ng mga babaeng propesyonal sa larangan ng Medisina,      Abogasya  at Edukasyon.