Komandante Heneral
Si Miguel Malvar ay isang Pilipinong Komandante Heneral na naglingkod noong
Himagsikan ng Pilipinas at kalaunan sa kasagsasagan ng Digmaang
Pilipino-Amerikano.
Si Miguel Malvar y Carpio ay ipinanganak noong 27ng Setyembre 1765 sa Santo
Tomas, Batangas. Ginampanan niya ang pamamahala ng panghimagsikang hukbong
katihan ng Pilipinas noong huling bahagi ng sigalot pagkatapos sumuko ni
Emilio Aguinaldo sa mga Amerikano noong 1901.
Naging isang gobernadorcillo si Malvar noong 1892. Sumali siya sa Katipunan
at sa pagsiklab ng rebolusyon ay pinamunuan niya ang isang maliit na puwersa
laban sa militar ng Espanyol sa Tagaytay, Batangas. Ang kanyang ama ay
naaresto at pinahirapan, ngunit nagawa niya itong mailigtas. Matapos nito,
siya at ang kanyang mga tauhan ay tumakas sa Tagaytay at sumali sa mga
rebolusyonaryong pwersa sa Cavite.
Di naglaon, ipinadala siya ni Aguinaldo upang magtanggol sa tulay ng Zapote
kung saan nakipaglaban siya kasama si General Edilberto Evangelista, subalit
namatay si General Edilberto sa labanan. Ito ay itinuturing na isa sa mga matitinding
balakid ng rebolusyon. Pagkatapos ng pakikipaglaban sa Zapote, nakipaglaban
siya sa Indang, Bailan, Magallanes at Alfonso. Noong 31 Marso 1897, itinaas
ang kanyang katungkulan bilang tenyente heneral. Sa organisasyon ng
rebolusyonaryong gobyerno at ng pamahalaang pampook ng Batangas, siya ay
itinalagang pinuno ng lalawigan.
Pinili siya bilang unang kahera administrador sa mga pondo ng
rebolusyonaryo. Mga isang buwan pagkatapos ng pagbabalik ni Aguinaldo,
sumunod siya kasama ang may 2,000 na riffles. Nang pinangalanan siya bilang
Komandante Heneral sa katimugan ng Luzon, inorganisa niya ang mga pwersa sa
mga lalawigan ng Batangas, Mindoro at Tayabas. Itinatag niya ang kanyang
punong tanggapan sa Lipa, at responsable sa samahan ng mga ekspedisyon ng
militar sa Mga Isla ng Visayas.
Ngunit ang paglaban sa mas malakas na kaaway ay naging mahirap para sa
puwersa ni Malvar. Nilipon ng mga militar ng Amerika ang mga sibilyan sa
kanilang military zone. Sinunog nila ang mga nayong laban sa kanilang
pananakop kasama ang mga pananim at hayop. Ang kanilang pangunahing layunin
ay gutumin ang mga gerilya. Bilang resulta, ang mga lider ng gerilya ay
nahuli o napilitang sumuko. Noong Oktubre 1901, sumuko si Heneral Juan
Climaco at Arcadio Maxilom sa Cebu at si General Quintin Salas sa Iloilo. Nahuli
si Heneral Vicente Lukban sa Samar noong 27 Pebrero 1902. Nang sumunod na
buwan, sumuko naman si Heneral Mariano Noriel sa Cavite.
Gayunpaman, malakas ang paniniwala ni Malvar na maipagpapatuloy niya ang
laban para sa kalayaan ng kanyang bansa, kahit pa ang kanyang mga tauhan ay
nabawasan at ang kanilang mga armas at mga sandata ay unti-unting naubos.
Dagdag pa rito ang gutom, pagod at pagkakasakit dahil sa tuloy-tuloy na
pagmamartsa sa kagubatan habang ang mga sundalong Amerikano ay patuloy na
tumutugis sa kanila.
Bilang pagkilala sa kanyang kapansin-pansin na tapang at pagkamakabayan,
binigyan siya ng awtoridad ng Amerika ng isang marangal na pakikitungo. Siya
ay hindi pinabilanggo o ipinatapon. Pinahintulutan siyang umuwi at mamuhay
nang mapayapa kasama ng kanyang pamilya at mga kasamahan. Siya ay muling
sumabak sa agrikultura at komersyo. Kalaunan siya ay inialok sa
pagka-gobernador ng Batangas ngunit magalang niya itong tinanggihan.
Sa kasamaang palad, namatay siya sa sakit sa atay sa Maynila noong 13
Oktubre 1911, sa edad na 46. Ang kanyang mga labi ay dinala sa Santo Tomas,
Batangas at inilibing na may mataas na parangal mula sa militar.
No comments:
Post a Comment